Τιτανομαχία

Ο Κρόνος νικήθηκε από το γιο του τον στερνό, τον Δία, ο οποίος, με συμβουλή της Γης, ελευθέρωσε τα αδέλφια του, Τιτάνες, Εκατόγχειρους και Κύκλωπες, από τον Τάρταρο. Αυτά  χάρηκαν που ξαναβγήκαν στο φως, θαύμασαν τον γενναίο αδελφό τους, τον Δία, και στάθηκαν στο πλευρό του γεμά­τα μίσος για τον άδικο πατέρα τους. Έτσι οι θεοί χωρίστηκαν σε δυο αντίπαλα στρατόπεδα: από τη μια ο Δίας με τ' αδέλφια του, από την άλλη ο Κρόνος με τα δικά του αδέλφια, τους Τιτάνες.

 Παλαιοί και νέοι θεοί, αρσενικοί και θηλυκοί, πήραν μέρος σ' αυτό τον πόλεμο. Οι Κύκλωπες προμήθεψαν στο Δία  τη βροντή, την αστραπή και τον κεραυνό, τα τρομε­ρά όπλα του. Αλλά και από την Τιτανογενιά δεν ήταν όλοι με το μέρος του Κρόνου: η φοβερή Ωκεανίδα, η Στύγα, με τα τέσσερα παιδιά της, το Κράτος και τη Βία, τον Ζήλο και τη Νίκη, ήρθε πρώτη να ενισχύσει την παράταξη του Δία· και, όπως έλεγαν μερικοί, όχι μόνο η Στύγα, αλλά και ο πατέρας της, ο Ωκεανός, ο πρωτότοκος από τους Τιτάνες, ήταν με το μέρος του Δία ή τουλάχιστον δεν πολέμησε στην παράταξη του Κρόνου. Ακόμα και για τον Προμηθέα, το γιο του Ιαπετού, ενός από τους πιο μεγάλους Τιτάνες, ορισμένοι είπαν πως σ' αυτό τον πόλεμο είχε δράσει σαν πρωτοπαλίκαρο και σαν σύμβουλος του Δία. 
Τους Τιτάνες ούτε η μάνα τους η Γη δεν τους βοήθησε. Αυτή είχε σώσει τον Δία από τον ανθρωποφάγο πατέρα του και αυτή τώρα έδινε συμβουλές στον προστατευόμενο της, για να νικήσει τους εχθρούς του και να γίνει βασιλιάς του ουρανού. Ωστόσο οι Τιτάνες δεν ήταν εύκολοι αντίπαλοι. Έτσι έπιασαν θέσεις πάνω στο βουνό την Όθρη, ενώ ο Δίας και οι δικοί του έπιασαν θέσεις στον Όλυμπο.

Τότ' εκείνοι μεταξύ τους μάχην άγριαν έχοντας, συνεχώς πολεμούσαν δέκα χρόνια ολόκληρα, και στην έριδα δεν ήταν λύση ουδέ τελειωμός για κανένα, ίσο τέλος ήταν του πολέμου τους. Σ' αυτή την κατάσταση, σύμφωνα με μια παραλλαγή του μύθου, η Γη έδωσε χρησμό πως ο Δίας έμελλε να νικήσει, μόνο αν έπαιρνε με το μέρος του εκείνους τους θεούς που ήταν φυλακισμένοι στα Τάρταρα. Και τότε ήταν που ο Δίας  αποφάσισε να ελευθερώσει τους Κύκλωπες και τους Εκατόγχειρες ή τότε κατάφερε να τους πείσει να αλλάξουν στρατόπεδο και να πολεμήσουν στο πλευρό του, αφού υποσχέθηκε πως με τη δική του βασιλεία αυτοί θα χαίρονταν μεγάλες απολαβές, όπως και οι άλλοι σύμμαχοι του, όπως η Γη και η Στύγα με τα παιδιά της, όπως τα ίδια τ' αδέλφια του.

Έτσι, είπε ο Δίας και οι Κύκλωπες του έδωσαν τη βροντή, την αστραπή και τον κεραυνό, και ο Ποσειδώνας την τρίαινα, και ο Άδη την «κυνέην», μια σκούφια από σκυλοτόμαρο, που τον έκανε αόρατο. Τότε όλοι οι φίλοι του Δία εμψυχώθηκαν και ξαναμπήκαν στον πόλεμο. Όμως την πιο μεγάλη ορμή την έδειξαν οι Εκατόγχειρες: 
«Τότε αυτοί με τους Τιτάνες στήσαν μάχη φοβερή, πέτρες από τις πελώριες μες στα χέρια έχοντας. Κι οι Τιτάνες απ' την άλλη τις δικές τους φάλαγγες τις ενίσχυαν με ζήλο- κι έτσι και οι δυο μεριές των χεριών και της ορμής τους έργο φανερώνανε. Φοβερά τότες ο πόντος βούιζ' ο απέραντος, και στη γη πάταγος μέγας, στέναζε κι ο ουρανός, όπως σειόταν, κι απ' τις ρίζες τιναζόταν ο Όλυμπος στις ριπές των αθανάτων, δόνηση έφτανε βαθιά και στον Τάρταρο το μαύρο και ποδιών βαριά βουή από άμετρες εφόδους και βολές πολύ γερές.

Άλλο δεν κρατήθει ο Δίας, μα κι εκείνου παρευθύς μένος γιόμισαν τα φρένα και την πάσα δύναμη φανέρωνε και τότε μέσα από τον ουρανό κι απ' τον Όλυμπον ορμώντας άστραφτε συνέχεια, με βροντές οι κεραυνοί του κι αστραπές πετάγονταν απ' το στιβαρό του χέρι κι ιερή φλόγα άπλωναν. Κι η ζωοδόχος γη τριγύρω καίγονταν με ορυμαγδό, τριζοβόλαγαν τα δάση στη μεγάλη πυρκαγιά- και η γη έβραζε πάσα, τα νερά του Ωκεανού και ο άπατος ο πόντος· τύλιγε θερμός ατμός τους Τιτάνες στη γη πάνω και η φλόγα έφτανε ως το θεϊκόν αέρα πλέρια και τους τύφλωνε, αν κι ασύγκριτους, η λάμψη κεραυνού και αστραπής.

Κάμα κάτεχε το Χάος φαίνονταν αντικριστά, με τ' αφτιά βουή ν' ακούσεις, με τα μάτια σου να ιδείς, έτσι ως όταν επλαγιάζαν μαζί η Γη κι ο Ουρανός-μ' άλλα λόγια τόσο μέγας γδούπος είχεν ορθωθεί, ως εκείνη ερειπωνόταν κι απ' τα ύφη του κι αυτός».

 Ύστερα από όλα αυτά και με πάρα πολύ μεγάλη δυσκολία η μάχη άρχισε να κλίνει με το μέρος των Ολυμπίων. Τότε οι τρεις Εκατόγχειρες, με τα τριακόσια χέρια τους συνολικά, σήκωσαν τριακόσιους τεράστιους βράχους και καταπλάκω­σαν τους Τιτάνες. Και σαν πέτυχαν τούτο το απί­στευτο, τότε πια τους πήραν και τους έριξαν κά­τω από τη γη τόσο βαθιά όσο απέχει από τη γη ο ουρανός. Εκεί, στον σκοτεινό και μουχλιασμένο χώρο του Ταρτάρου, τους έδεσαν με βαριά δε­σμά. Γύρω τους χάλκινος φράχτης και πέρα ως πέρα νύχτα και τείχος τριπλό" εκεί οι ρίζες της γης και της θάλασσας- από εκεί δεν γίνεται να ξαναβγούν, τις πόρτες τις έχει κλείσει ο Ποσειδώνας- και, φύλακες πιστοί του Δία, μένουν εκεί οι Εκατόγχειρες.

Παραλλαγή. Όταν η Ήρα έμαθε πως από εξώγαμη σχέση του Δία με την Ιώ γεννήθηκε ο Έπαφος, θεός με δύναμη πολύ μεγάλη, κάλεσε τους Τιτάνες να παραμερίσουν τον Δία από τη βασιλεία του ουρανού και να επαναφέρουν τον Κρόνο. Όπως όμως αυτοί προσπαθούσαν να σκαρφαλώσουν στον ουρανό, ο Δίας με τη βοήθεια της Αθηνάς, του Απόλλωνα και της Άρτεμης, τους γκρέμισε στα Τάρταρα. Τον αρχηγό τους, τον Άτλαντα, τον υποχρέωσε τότε ο Δίας να σηκώνει στους ώμους του αιώνια τον ουρανό και να τον κρατά πάντα πάνω από τη γη.

Ερμηνείες της Τιτανομαχίας

Α. Γεωλογική ερμηνεία

Στην Τιτανομαχία περιγράφονται έκτακτα μετεωρολογικά και γενικότερα φυσικά φαινόμενα. Θύελλες, Τυφώνες, ξηρασίες και πυρκαγιές, ρήγματα στο φλοιό της γης και αλλαγές ρεύματος σε ποτάμια, σεισμοί και εκρήξεις ηφαιστείων, κατολισθήσεις, καταποντισμοί και βροχή από μετεωρίτες. Όλα αυτά οι άνθρωποι της εποχής εκείνης με τη φαντασία τους τα θεωρούσαν άγρια παιδιά της γης,   που πολεμούσαν τους θεούς, οι οποίοι προσωποποιούσαν το μέτρο την αρμονία μέσα στη φύση.  Ό,τι και να γινόταν στο τέλος θα επικρατούσαν η τάξη, η αρμονία, οι αθάνατοι θεοί.

Β. Κοινωνινική ερμηνεία  

Η σύγκρουση της νεότερης γενιάς των θεών με την παλαιότερη, μ’ αποτέλεσμα την επικράτηση της νεότερης γενιάς. Η δημιουργία του κόσμου ή η ρύθμισή του από τον κυρίαρχο θεό προϋποθέτει πάντα την αναμέτρησή του με τις αρχέγονες, βίαιες και τερατόμορφες δυνάμεις και το θρίαμβό του πάνω σε αυτές με την καθ’ υπόταξή τους στη βούλησή του. Έτσι ο θριαμβευτής θεός επιβάλλει στον κόσμο τη δική του τάξη, αφού έχει υποτάξει τον εχθρό του, εδώ τους Τιτάνες.