Τηλέγονος

 Σύμφωνα με τον Ησίοδο, ο Οδυσσέας είχε τρία παιδιά από την Κίρκη, τον Τηλέγονο (τηλέ + γόνος = αυτός που γεννήθηκε μακριά), τον Λατίνο και τον Άγριο. Σύμφωνα με τον μύθο, (ο οποίος παρουσιάζεται με διάφορες εκδοχές) όταν ο Τηλέγονος ενηλικιώθηκε, η Κίρκη του αποκάλυψε ποιος είναι ο πατέρας του και δίνοντάς του ένα δόρυ, δώρο του Οδυσσέα σε αυτήν,και  καρφώνοντας στην μία άκρη το κεντρί ενός θαλάσσιου σαλαχιού,  τον στέλνει να τον βρει. 

Οδυσσέας και Πηνελόπη

Ο Τηλέγονος οδηγήθηκε στην Ιθάκη από μια θύελλα.  Ωθούμενος από την πείνα άρχισε να λεηλατεί το νησί νομίζοντας ότι ήταν η Κέρκυρα.  Ο Οδυσσέας και ο μεγαλύτερος γιος του ο Τηλέμαχος, χωρίς να γνωρίζουν ποιος ήταν,  πήραν τα όπλα και συγκρούστηκαν μαζί του. Ο Οδυσσέας σκοτώθηκε από τον γιο του Τηλέγονο,  όπως είχε προβλέψει ο χρησμός, ότι δηλαδή έπρεπε να φοβάται τον θάνατο από το χέρι του γιου του (Απολλόδωρος Επιτομή, 7, 36). Ο Τηλέγονος, όπως λέγουν σκότωσε τον Οδυσσέα  κτυπώντας τον με το δόρυ, που η αιχμή του ήταν δηλητηριασμένη.  Ήταν το ίδιο  δόρυ που είχε κάνει δώρο ο Οδυσσέας στην Κίρκη. 

Οδυσσέας και Κίρκη

  Ο Τειρεσίας είχε χρησμοδοτήσει στον Οδυσσέα, όταν τον είχε συναντήσει στον Άδη, ότι ο θάνατός του θα ερχόταν από τη θάλασσα (Όμηρος, Οδύσσεια, λ, 134-135). Όταν έμαθε στη συνέχεια ο Τηλέγονος ποιον είχε σκοτώσει, με εντολή της Αθηνάς επέστρεψε με τον Τηλέμαχο και την Πηνελόπη στη Αία,  για να μεταφέρει την σορό του Οδυσσέα στην Κίρκη και να ταφεί εκεί.   Η Κίρκη τους έκανε αθάνατους και με εντολή της Αθηνάς.  Η Κίρκη παντρεύτηκε τον Τηλέμαχο και απέκτησαν τον Λατίνο, ο οποίος έδωσε το όνομά του στην Λατινική γλώσσα,  ενώ ο Τηλέγονος πήρε την Πηνελόπη ως σύζυγό του, με την οποία απέκτησαν ένα γιο, τον Ιταλό, ο οποίος έδωσε το όνομά του στην Ιταλία. Σύμφωνα με τα Σχόλια εις Λυκόρφονα (805), ο Τηλέμαχος δεν νυμφεύτηκε την Κίρκη αλλά τη θυγατέρα της την Κασσιφόνη.  

Αθηνά και Τηλέμαχος

 

 Ο μύθος του θανάτου του Οδυσσέα εκτυλισσόταν στο έπος Τηλεγόνεια, ένα πανάρχαιο έπος-συνέχεια της Οδύσσειας, του Ευγάμμονα του Κυρηναίου 6ος αι. π.Χ., του οποίου η περίληψη διασώζεται στην Χρηστομάθεια του Πρόκλου.   

Παραλλαγές απαντώνται σε μεταγενέστερους ποιητές: π.χ. σε μια χαμένη τραγωδία του Σοφοκλέους («Οδυσσεύς ακανθόπληξ»), ο Οδυσσέας ενημερώνεται εγκαίρως από χρησμό ότι θα σκοτωθεί από τον γιο του. Υποθέτει όμως ότι ο χρησμός εννοεί τον Τηλέμαχο, τον οποίο και εξορίζει σε γειτονικό νησί. Ο Τηλέγονος , φθάνοντας στην Ιθάκη, πλησιάζει τη βασιλική κατοικία του Οδυσσέα, αλλά οι φρουροί δεν του επιτρέπουν να δει τον πατέρα του. Ακολουθεί συμπλοκή και ο Οδυσσέας, νομίζοντας ότι επέστρεψε ο Τηλέμαχος, επιτίθεται στον Τηλέγονο, ο οποίος και τον σκοτώνει.

Στην ιταλική και ρωμαϊκή μυθολογία ο Τηλέγονος (Telegonus) μνημονεύεται ως ιδρυτής της πόλεως Tusculum, στα νοτιοανατολικά της Ρώμης, αλλά και της  Παλεστρίνας, που επίσης βρίσκεται στην ίδια περιοχή. Οι Λατίνοι ποιητές χρησιμοποιούσαν συχνά φράσεις όπως «τείχη του Τηλεγόνου» (π.χ. Προπέρτιος, 2.32) ή «Κίρκεια τείχη» για την πόλη αυτή (το Tusculum).

Πηγές:

Υγίνος «Μύθοι»

wikipedia.org