Οι Αργείοι προς τιμήν της Ήρας
τελούσαν θρησκευτικές τελετουργίες τα Ηραία. Περιελάμβανε γυμνικούς αγώνες, δρόμος,
στάδιο, οπλίτης, δόλιχος, πένταθλο (δρόμος, άλμα, ακόντιο, δίσκος και πάλη),
ιππικούς και αρματοδρομίες, καθώς και μουσικούς και δραματικούς και
ρητορικούς αγώνες.
Στους νικητές δινόταν βραβείο ένα στεφάνι μυρτιάς και χάλκινα έπαθλα, όπως
ασπίδες, τρίποδες, λέβητες και υδρίες. Εξαιτίας των χάλκινων επάθλων, τα Ηραία
ονομάζονταν ποιητικά και "χάλκεος
αγών".
Μετά το
τέλος των αγώνων ακολουθούσε μεγαλοπρεπής πομπή από το Άργος 
προς το Ηραίο,
στην οποία συμμετείχαν ιδιαίτερα γυναίκες και παρθένοι μαζί με την άμαξα, που την
έσερναν λευκά βόδια, η οποία μετέφερε την πρώτη ιέρεια της θεάς, η οποία έδινε
και το όνομά της στο έτος της θητείας της, στη συνέχεια ακολουθούσαν οι
υπόλοιπες ιέρειες, οι λεγόμενες Ηρεσίδες, αλλά και νέοι και πολύς κόσμος. Ο
αξιότερος από τους νέους κρατούσε την
ιερή χάλκινη ή χρυσή ασπίδα. Από τη διαδικασία αυτή προέρχεται η αρχαία αργείτικη παροιμία:
«Άξιος ει της ασπίδος» (=είσαι άξιος να σηκώσεις την ασπίδα, δηλ. είσαι ο
πρώτος!).
Προπορευόταν αγέλη εκατό βοδιών, που θα θυσιάζονταν, γι’ αυτό και η γιορτή ονομαζόταν και «εκατόμβαια» και των οποίων το κρέας διανέμονταν στους πολίτες.
Η ιερή αυτή πομπή είχε συνδεθεί στη μνήμη της ανθρωπότητας με τον άτυπο θεϊκό άθλο – προσφορά στην Ήρα των δυο παλληκαριών – αθλητών της ιέρειας Κυδίππης, Κλέοβι και Βίτωνα, οποίοι επειδή οι αγελάδες κατά την εορτή της Ήρας καθυστερούσαν, υποδύθηκαν τα ιερά ζώα της Θεάς, ζεύτηκαν το άρμα και οι δυο «αεθλοφόροι» έσυραν το άρμα με την ιέρεια μητέρα τους σαράντα πέντε στάδια, οκτώ χιλιόμετρα, ως το Ηραίο. Μετά τον ιερό αυτό άθλο, όταν κοιμήθηκαν, δεν ξύπνησαν, πέρασαν στην απέναντι όχθη της αθανασίας δίνοντας ένα μάθημα για την ανθρώπινη ευτυχία σ’ όλη την ανθρωπότητα, σύμφωνα με τον ηρωικό τρόπο αντίληψης των Ελλήνων, όπως τον διέσωσε ο Ηρόδοτος (1,31) μέσα από τον ανεκτίμητο διάλογο περί ευτυχίας του Σόλωνα με τον βασιλιά Κροίσο. Οι Αργείοι τίμησαν τα δυο ηρωικά παλληκάρια με αγάλματα στους Δελφούς και ανάγλυφη παράσταση, απεικόνιση του άθλου με το άρμα στην Αγορά του Άργους.
 |
| Κλέοβι και Βίτωνας Αρχαιολογικό Μουσείο Δελφών |
Τα Ηραία τελούνταν ήδη από τη γεωμετρική – αρχαϊκή εποχή, ήταν αρχικά τριετηρική εορτή και στη συνέχεια πεντετηρική (κάθε πενταετία) και εορτάζονταν στο τέλος Ιουνίου – αρχές Ιουλίου και διατηρήθηκε μέχρι τον 3ο αιώνα. μ.Χ., όπως μαρτυρούν αργείτικα νομίσματα με την επιγραφή ΗΡΑΙΑ.
 |
| Χάλκινη Υδρία, 470- 460 π.Χ., έπαθλο στους αγώνες των Ηραίων του Άργους. Μητροπολιτικό Μουσείο Νέας Υόρκης. |
