Χαιρώνεια (συνάντηση 18-5-2018)

Το αρχικό της όνομα το οφείλει στην κόρη του Αίολου, την Άρνη. Αργότερα μετονομάστηκε Χαιρώνεια από τον Χαίρωνα, το φοβερό αλογοδαμαστή που γεννήθηκε από την πανέμορφη Θηρώ και τον Απόλλωνα.

Στο βραχώδες ύψωμα του Πετραχού αναφέρει ο περιηγητής Παυσανίας ότι η Ρέα ξεγέλασε τον Κρόνο και του έδωσε να καταπιεί μια σπαργανωμένη πέτρα αντί του Δία που είχε γεννήσει πριν από λίγο στη σπηλιά της Δίκτης.

Την αρχαία εποχή  η Χαιρώνεια ήταν ονομαστή για τα πολύτιμα μύρα που έφτιαχναν βράζοντας λουλούδια κρίνου, νάρκισσου και ίριδας με λίπος ζωικό και κερί από μέλισσες. Αυτά τα θεσπέσια αρώματα είχαν θεραπευτικές ιδιότητες, γιάτρευαν τους ανθρώπους από τους πόνους. Με το μύρο που έφτιαχναν από τριαντάφυλλα, αν κανείς άλειβε τα ξύλινα αγάλματα, το ξύλο δεν σάπιζε ποτέ.

Ναός Κοίμησης της Θεοτόκου με το θρόνο του Πλούταρχου;

Οι αρχαίοι Χαιρωνείς τιμούσαν ιδιαίτερα το σκήπτρο, που ο Όμηρος λέει ότι το έφτιαξε ο Ήφαιστος για το Δία. Ο Ερμής πήρε το σκήπτρο από το Δία και το έδωσε στον Πέλοπα. Ο Πέλοπας το άφησε στον Ατρέα, ο Ατρέας στο Θυέστη και από το Θυέστη το πήρε ο Αγαμέμνονας.

Αυτό ήταν το σκήπτρο που λάτρευαν και το ονόμαζαν Δόρυ. Το σκήπτρο βρέθηκε στα σύνορα των Χαιρωνέων και των Πανοπέων της Φωκίδας και λέγεται ότι μαζί με το σκήπτρο οι Φωκείς βρήκαν και χρυσάφι και ότι οι Χαιρωνείς προτίμησαν το σκήπτρο από το χρυσάφι.  Στη Χαιρώνεια δεν υπήρχε ναός με σκήπτρο, αλλά κάθε χρόνο ο ιερέας το φιλοξενούσε σε κάποιο οίκημα. Εκεί γίνονταν θυσίες και κοντά του υπήρχε ένα τραπέζι γεμάτο με κάθε είδους κρέατα και γλυκά.

Το αρχαίο θέατρό της είναι σκαλιστό πάνω στο βράχο του Πετραχού και  ήταν αφιερωμένο στο Απόλλωνα Δαφνηφόρο και την Αρτέμιδα Σοωδίνα, σύμφωνα με μία αναθηματική επιγραφή. Στο θέατρο αυτό παρακολουθούσαν οι αρχαίοι Χαιρωνείς θεατρικές παραστάσεις των μεγάλων δραματουργών και κωμωδών της αρχαιότητας ή άκουγαν σπουδαία ποιητικά κείμενα, λόγους σοφών ανδρών και άλλες πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Στην αρχική, κλασική του μορφή, είχε ευθύγραμμο κοίλο και 8 σειρές εδράνων, ενώ στα ελληνιστικά χρόνια απέκτησε καμπύλο κοίλο και 15 σωζόμενες σειρές εδράνων.

Πάνω από το θέατρο δεσπόζει η ακρόπολη της Χαιρώνειας. 

Άρχισε να κατασκευάζεται από το β΄μισό του 5ου π.Χ. αι. ή τον 4ο π.Χ. αι. και ολοκληρώθηκε στα ρωμαϊκά χρόνια. Επάνω στις πέντε κορυφές του οι αρχαίοι Χαιρωνείς είχαν υψώσει πέντε πύργους. Σε μερικά σημεία το τείχος έχει πλάτος ένα μέτρο και σε άλλα δυο μέτρα. Η είσοδος τοποθετείται στην ανατολική πλευρά του. Λένε πως σε μια σπηλιά του Κάστρου συνήθιζε να πηγαίνει ο Πλούταρχος όπου έγραφε τα έργα του.

Το 338 π.Χ. έγινε η μάχη της Χαιρώνειας μεταξύ Μακεδόνων και κυρίως Αθηναίων – Θηβαίων. Αρχαιολογικές ανασκαφές κοντά στο πεδίο της μάχης, στην περιοχή κάτω από το Λιοντάρι της Χαιρώνειας, αποκάλυψαν 254 σκελετούς ανδρών, πιθανά τους νεκρούς του Ιερού Λόχου. Από αυτούς, δύο είχαν αποτεφρωθεί και οι υπόλοιποι απλά ενταφιαστεί.

Το λιοντάρι της Χαιρώνειας  είναι το μνημείο που έφτιαξαν οι Θηβαίοι για να τιμήσουν τα άξια παλικάρια τους, τους Ιερολοχίτες που έπεσαν κατά τη μάχη με τους Μακεδόνες. Το λιοντάρι έχει ύψος 5,5 μ. και 3 μ. η κυκλική του βάση.

Στο εξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής

Περνάμε τη ρεματιά του Αίμωνα και συναντάμε το εξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής το οποίο είναι κτισμένο πάνω στο ναό του Ηρακλή ή του Θουρίου Απόλλωνα κατά τον Ραγκαβή.

Ήταν ένας μεγάλος ναός με μήκος 30 μέτρα και πλάτος 12 μέτρα. Ολόγυρα στο έδαφος υπάρχουν πιεσμένοι κίονες μήκους 3,5 μ. και διαμέτρου 0,43 μ. και γλυπτά κιονόκρανα.

Ήταν ναός των Μουσών

Παίρνοντας το δρόμο Χαιρώνειας - Μονή Λυκούρεση  στο 2ο χιλιόμετρο περίπου στα δεξιά βρίσκεται ένα  εξωκλήσι που οικοδομήθηκε πάνω στο ναό των Μουσών. Στους τοίχους του έχουν εντοιχιστεί πολλές αρχαίες πέτρες. Έξω από το εξωκλήσι και μέσα στα χορτάρια κείτεται ένα " ξεχασμένο" κιονόκρανο  μάρτυρας μιας άλλης εποχής.

                 Κρήνη με αρχαίεςπέτρες λίγο πριν το θέατρο

Αρχαιολογικό μουσείο Χαιρώνειας

Μουσείο Εικονικής Πραγματικότητας μάχης Χαιρώνειας

Απολλώνιος Τυανεύς και Τροφώνιο Μαντείο

Το κείμενο του Φλάβιου Φιλόστρατου "τα ες Απολλώνιον Τυανέα ", κεφ. ΧΙΧ, ΧΧ παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την αναφορά του στο  Τροφώνιου Μαντείου και συγκεκριμένα για την κατάβαση του Απολλόδωρου στο άδυτο του μαντείου.

« Ο Απολλώνιος έμεινε σαράντα ημέρες στην Ολυμπία και συζήτησε για πολλά πράγματα. Τέλος είπε: «Έλληνες, θα συζητήσω μαζί σας πάλι, κάνοντας επισκέψεις χωριστά σε κάθε πόλη, σε πανηγύρεις, πομπές, μυστήρια, θυσίες, σπονδές γιατί σ’ αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεται άνθρωπος έξυπνος. Τώρα όμως πρέπει να πάω στη Λιβαδειά γιατί ποτέ μέχρι τώρα δεν συναντήθηκα με τον Τροφώνιο, αν και πήγα μια φορά στο ιερό του».

Μετά από αυτό αναχώρησε για την Βοιωτία ακολουθούμενος απ’ όλους όσοι τον θαύμαζαν. Το σπήλαιο της Λιβαδειάς είναι αφιερωμένο στον Τροφώνιο, γιό του Απόλλωνα, και εκεί επιτρέπετε να μπαίνουν μόνο όσοι πηγαίνουν να ζητήσουν χρησμό. Από το ιερό δεν φαίνεται,  γιατί βρίσκεται λίγο πάνω από αυτό, σ’ ένα λόφο. Γύρω γύρω είναι κλεισμένο με σιδερένιους οβελίσκους  και όταν κατεβαίνει κάποιος είναι σαν να κάθεσαι και να τον τραβάνε προς τα κάτω. Όσοι μπαίνουν μέσα φορούν λευκά ρούχα και κρατούν μελόπιτες στα χέρια για να καλοπιάσουν τα ερπετά που τους πλησιάζουν. Ξαναβγαίνουν στην επιφάνεια της γης, άλλοι εκεί κοντά, άλλοι πολύ μακριά, και πολλές φορές μετά τη χώρα των Λοκρών και την Φωκίδα, όμως οι περισσότεροι μέσα στα όρια της Βοιωτίας.

Ο Απολλώνιος όταν πήγε στο ιερό είπε: «θέλω να κατεβώ στη σπηλιά χάριν της φιλοσοφίας». Οι ιερείς αντιστάθηκαν και έλεγαν στο πλήθος πως ποτέ δεν θα επέτρεπαν  να δει και να εξετάσει το ιερό ένας μάγος.  Στον Απολλώνιο έλεγαν πως είναι μέρες αποφράδες και ακατάλληλες για χρησμούς. Έτσι εκείνη την ημέρα, κοντά στις πηγές της Έρκυνας έκαναν μία συζήτηση σχετικά με την προέλευση και τον χαρακτήρα του μαντείου, γιατί μόνο εκείνο δίνει χρησμούς μέσω του προσώπου που τού ζητά.

Το απόγευμα πήγε στο στόμιο του σπηλαίου μαζί με τους νέους που τον ακολουθούσαν και, αφού έβγαλε τέσσερις οβελίσκους, που έκλειναν την είσοδο, κατέβηκε μέσα στην γη φορώντας τον φιλοσοφικό τρίβωνα σαν να επρόκειτο να πάρει μέρος σε φιλοσοφική συζήτηση.

Η πράξη του αυτή είχε την έγκριση του    ιερέα επιστάτη  του  Τροφώνιου  που παρουσιάστηκε στους ιερείς, τους επέπληξε για τη συμπεριφορά τους απέναντι στον άνδρα και είπε σε όλους να τον ακολουθήσουν στην Αυλίδα, γιατί εκεί θα παρουσιαζόταν ο Απολλώνιος με τρόπο τόσο  θαυμαστό, όσο κανένας άνθρωπος πριν δεν παρουσιασθεί. Βγήκε στην επιφάνεια μετά από εφτά ημέρες. Κανείς απ’ όσους είχαν κατέβει στο σπήλαιο πριν από αυτόν δεν είχε μείνει τόσο διάστημα.

Στα χέρια του κρατούσε βιβλίο που ήταν η απάντηση στην ερώτηση που έκανε κατεβαίνοντας « ποια κατά τη γνώμη σου Τροφώνιε είναι η τελειότερη και πιο αμόλυντη φιλοσοφία»; Το βιβλίο περιείχε τις απόψεις του Πυθαγόρα κι αυτό ήταν απόδειξη πως και το μαντείο συμφωνούσε με την Πυθαγόρεια φιλοσοφία.

Το βιβλίο αυτό βρίσκεται στο Άντιο, που είναι Ιταλική παραθαλάσσια πόλη, και την επισκέπτονται πολλοί για να το δουν. Πρέπει να παραδεχθώ ότι  αυτές τις πληροφορίες τις έχω από τους κατοίκους της Λιβαδειάς, αλλά όσον αφορά το βιβλίο, σχημάτισα την γνώμη πως μεταφέρθηκε στον αυτοκράτορα Αδριανό αργότερα, μαζί με κάποιες επιστολές του Απολλώνιου, όχι βέβαια όλες, κι έμεινε στο παλάτι στο Άντιο γιατί αυτό προτιμούσε περισσότερο, απ’ όλα τα άλλα παλάτια του στην Ιταλία ο Αδριανός.      ΄

ΠΗΓΗ: Βαλάς ΣΤάθης : Το άντρον του Τροφωνίου 

Μυθολογικό Εργαστήρι Ενηλίκων - συνάντηση στις 18-5-2018

Ομιλία κ. Μαριολάκου: ΑΠΟ ΤΟ ΔΑΝΑΟ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΔΑΝΑΟΥΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΗ ΦΥΛΗ ΔΑΝ ΚΑΙ ΤΟΥΣ DANNAAN ΤΗΣ ΙΕΡΝΗΣ (ΙΡΛΑΝΔΙΑΣ) ΣΤΟΥΣ DRUIDS ΤΩΝ ΚΕΛΤΩΝ

Επίσκεψη στους αρχαιολογικούς χώρους των Θεσπιών, Κορσιών, Άνω Τίφας και Τίφας ή Σιφών

Αναζητώντας μυθικά μονοπάτια τα μέλη της ομάδας του Μυθολογικού Εργαστηρίου Ενηλίκων της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Λιβαδειάς με οδηγό τους την υπεύθυνη του Εργαστηρίου κ. Νιαβή Βασιλική, επισκέφτηκαν την Κυριακή 22 Απριλίου 2018 «γνωστούς και άγνωστους» τόπους της Βοιωτίας. 

Πρώτος σταθμός του οδοιπορικού η «πολυτρήρων Θίσβη», όπως την αποκαλεί ο Όμηρος επειδή στα βράχια της φώλιαζαν πολλά περιστέρια.  Είδαν την ακρόπολή της με τα σωζόμενα τείχη της, τους δυο πύργους,  αρχαίο και μεσαιωνικό. Μπήκαν μέσα στους λαξευτούς τάφους που υπάρχουν γύρω από την ακρόπολη αλλά και στα ριζά του λόφου που βρίσκεται πάνω από το χωρίο.

Το αρχαίο πρόχωμα των αρχαίων  αποστραγγιστικών έργων

Είδαν τα μυκηναϊκά αποστραγγιστικά έργα στην πεδιάδα της Θίσβης. Επισκέφτηκαν το φράγμα «Κάβουρα» που είναι κτισμένο πάνω στο μυκηναϊκό, το ανάχωμα, που χωρίζει την πεδιάδα σε δυο μέρη και που τώρα επάνω του περνά ο δρόμος Θίσβης – εργοστασίου καθώς και τις δυο εισόδους -  εξόδους του νερού, όπως σώζονται από την αρχαιότητα με κάποιες επιδιορθώσεις. Από αυτές τις εισόδους- εξόδους μεταφερόταν το νερό κάθε δυο χρόνια στο ένα κομμάτι της πεδιάδας και το άλλο καλλιεργείτο.  

 
Στη συνέχεια επισκέφτηκαν τον «άγνωστο» στους περισσότερους αρχαιολογικό χώρο των αρχαίων Κορσιών, τον σημερινό Πρόδρομο. 


 



Ο επόμενος σταθμός ήταν η αρχαία Τίφα ή Σίφαι, η σημερινή Αλυκή, πατρίδα του Τίφυ, κυβερνήτη της Αργούς αλλά και ο τόπος που κατασκευάστηκε η Αργώ, σύμφωνα με μια παραλλαγή του μύθου και όχι στις Παγασές, από τον Άργο,  ναυπηγό από τις  Θεσπιές. Είδαν το κάστρο αλλά και το αρχαίο της λιμάνι που σήμερα βρίσκεται βυθισμένο στη θάλασσα καθώς και ένα κομμάτι του τείχους της. 

Τελευταίος σταθμός η αρχαία Άνω Τίφα, που βρίσκεται στην κορυφή του  λόφου Μαυροβουνίου ή Γουλά, ανάμεσα Ξηρονομής και Αλυκής. Σώζονται λείψανα της οχύρωσης, ένας επιβλητικός πύργος στο κέντρο του λόφου, που λειτουργούσε ως παρατηρητήριο, όπως και λείψανα ιερού της γεωμετρικής εποχής, αφιερωμένο στη λατρεία της Άρτεμις Αγροτέρας.

Η ομάδα ολοκλήρωσε το οδοιπορικό της στην παραλία της Αλυκής τρώγοντας  φρέσκο ψάρι και συζητώντας έχοντας παρέα το θεό Διόνυσο με τα δώρα του, κρασάκι, τσιπουράκι και δροσερή μπύρα.

Κάστρο Αλυκής

Αρχαίο λιμάνι Αλυκής

Ηρώων πεσόντων στις Θερμοπύλες- Θεσπιές

 

                                                                                                                                       

Αρχαίος πύργος στην ακρόπολη της Θίσβης

Μεσαιωνικός πύργος Θίσβης

Λαξευτοί τάφοι στη Θίσβη

Το σημερινό φράγμα "Κάβουρα" πάνω στο Μυκηναϊκό φράγμα 

Μιά από τις δυο εισόδους - εξόδους του νερού

  

Κατάλοιπα αρχαίου αναχώματος στο δρόμο Θίσβης - εργοστασίου

Η άλλη είσοδος - έξοδος των υδάτων στην κοιλάδα

Κορσιές

Αρχαία ΆνωΤίφα