Τετάρτη 10 Ιουνίου 2020

Σίσυφος

 Ο Σίσυφος ήταν γιος του Αιόλου και της Εναρέτης. Περίπλοκος χαρακτήρας. και ήταν ονομαστός για την πονηριά και τη σοφία του, ενώ ταυτόχρονα ήταν και πετυχημένος ηγέτης που ίδρυσε τα Ίσθμια, που ήταν αθλητικοί αγώνες και γίνονταν κάθε δύο χρόνια κοντά στην Κόρινθο. Ωστόσο λέγονται και ιστορίες για τον Σίσυφο, που αποκαλύπτουν έναν εγωιστή, επιθετικό και πανούργο άνθρωπο, που έκλεβε και κορόιδευε περαστικούς και αποπλανούσε γυναίκες. Γυναίκα του Σίσυφου ήταν η Μερόπη, μια από τις Πλειάδες, τις επτά κόρες του Τιτάνα Άτλαντα, οι οποίες αργότερα έγιναν αστερισμοί. Ο μεγάλος κυνηγός Ωρίων ήθελε να παντρευτεί την Μερόπη, όμως εκείνη επέλεξε τον Σίσυφο. Κάποιοι λένε ότι επειδή η Μερόπη ήταν η μόνη από τις Πλειάδες που πήρε θνητό σύζυγο, ταπεινώθηκε με αποτέλεσμα το αστέρι της να είναι το πιο θολό, επειδή «έκρυβε» το πρόσωπό της από ντροπή. Με τη Μερόπη ο Σίσυφος έκανε τέσσερις γιους, συμπεριλαμβανομένου του Γλαύκου, που έγινε ο πατέρας του ήρωα Βελλεροφόντη


Ο Σίσυφος όμως είχε σχέσεις και με άλλες γυναίκες. Μια από αυτές ήταν η Τυρώ, κόρη του αδερφού του Σαλμονέα τον οποίο μισούσε. Ο Σίσυφος έμαθε από το μαντείο ότι εάν η Τυρώ γεννούσε τα παιδιά του, εκείνα θα σκότωναν τον Σαλμονέα. Σε κάποιες εκδοχές της ιστορίας ο Σίσυφος παντρεύτηκε την ανιψιά του ενώ σε άλλες την απόκτησε με τη βία. Σε κάθε περίπτωση η Τυρώ και ο Σίσυφος έκαναν δύο γιους. Για να αποτρέψει την προφητεία από το να πραγματοποιηθεί, η Τυρώ σκότωσε τα παιδιά της… μάταια όμως. Ο Δίας οργίστηκε με τον Σαλμονέα επειδή θεωρούσε τον εαυτό του ίσο με το θεό, οπότε τον χτύπησε με έναν κεραυνό.


Μια άλλη ιστορία για τον Σίσυφο, λέει για την κλοπή του κοπαδιού του, από τον διάσημο κλέφτη Αυτόλυκο. Ο πανούργος Σίσυφος σκόπευε να πιάσει επ’ αυτοφώρω τον δράστη: Έδεσε μολυβένιες σφραγίδες στις οπλές των ζώων που έγραφαν τις λέξεις «με έκλεψε ο Αυτόλυκος», και στη συνέχεια ακολούθησε τα ίχνη από το χαμένο του κοπάδι. Έτσι ξεμπρόστιασε τον Αυτόλυκο όταν του είπε ότι το ίδιο το κοπάδι του τον κατηγορούσε για το έγκλημα της κλοπής, καθώς εκείνος δεν το παραδεχόταν.

Μια άλλη εκδοχή περιγράφει ότι ο Σίσυφος αποπλάνησε την κόρη του Αυτόλυκου, Αντίκλεια, για να τον εκδικηθεί. Η Αντίκλεια στη συνέχεια γέννησε τον Οδυσσέα, οπότε σύμφωνα με αυτόν τον μύθο ο ήρωας του Τρωικού Πολέμου και της Οδύσσειας ήταν πραγματικός απόγονος του Σίσυφου, και όχι του Λαέρτη, γεγονός που εξηγεί ευφυή και αδίστακτη φύση του. 
Αρχαία Κόρινθος

 Λέγεται ότι ο Σίσυφος  ήταν ο ιδρυτής της  μεγάλης πόλης Εφύρας,  η οποία μετά ονομάστηκε Κόρινθος. Άλλοι αναφέρουν ότι η μάγισσα Μήδεια έδωσε την Κόρινθο στον Σίσυφο, ο οποίος έγινε βασιλιάς της. 


Η πηγή Πειρήνη στον Ακροκόρινθο
Κάποτε ο Σίσυφος είδε τον Δία να αρπάζει την Αίγινα, την κόρη του Ασωπού. Όταν έφθασε εκεί ο Ασωπός, αναζητώντας τα ίχνη της κόρης του, ο Σίσυφος προθυμοποιήθηκε να του αποκαλύψει τον δράστη με αντάλλαγμα τη δημιουργία μιας πηγής Πειρήνης στον Ακροκόρινθο. Για να εκδικηθεί τον Σίσυφο ο Δίας παρακάλεσε τον αδελφό του Πλούτωνα να στείλει τον Θάνατο να πάρει τον καταδότη στον Κάτω Κόσμο. Ο Σίσυφος όμως κατάφερε να τον ξεγελάσει και να τον αλυσοδέσει. Με τον θάνατο αιχμαλωτισμένο, ακολούθησαν χρόνια που κανένας άνθρωπος και ζώο δεν πέθαινε και η Γη άρχιζε να στενάζει κάτω από το βάρος. Παράλληλα, φρικτά πληγωμένοι και ακρωτηριασμένοι πολεμιστές από τις μάχες τριγυρνούσαν αναζητώντας μάταια τον δρόμο προς τον Κάτω Κόσμο. Τελικά, ο Άρης απελευθέρωσε τον Θάνατο και αποκατέστησε την ισορροπία. Εξοργισμένος ο Θάνατος άρπαξε τον Σίσυφο και τον παρέδωσε στους θεούς του Κάτω Κόσμου. 


Ο πανούργος βασιλιάς όμως πριν πεθάνει έδωσε εντολή στη γυναίκα του Μερόπη να μην του προσφέρει τις καθιερωμένες νεκρικές τιμές. Έτσι παρουσιάστηκε στην Περσεφόνη και ζήτησε να του επιτρέψει να ανέβει για τρεις μέρες στον κόσμο των ζωντανών, με σκοπό τάχα να αναγκάσει τη γυναίκα του να κάνει τις δέουσες προσφορές. Η Περσεφόνη πείστηκε και ο Σίσυφος φυσικά δεν έδειξε καμία διάθεση να επιστρέψει στα σκοτάδια του Άδη. Ζούσε στο περίλαμπρο παλάτι του, όπου ξεφάντωνε σε γλέντια και φαγοπότια, όλος χαρά γιατί ήταν ο μόνος θνητός που κατάφερε να ξαναγυρίσει από το ζοφερό βασίλειο των ίσκιων. 
 
Πολύ οργίστηκε ο Πλούτωνας και ξανάστειλε τον Χάρο, να πάρει την ψυχή του Σίσυφου. Πήγε, λοιπόν ο θεός του θανάτου στ’ ανάκτορα του πονηρότερου απ’ όλους τους θνητούς και τον βρήκε σε πλούσιο τσιμπούσι καθισμένο. Ο θεός του θανάτου, που τόσο τον μισούν οι άνθρωποι και οι θεοί, πήρε την ψυχή του Σίσυφου. Τούτη τη φορά η ψυχή του πέταξε για πάντα στο βασίλειο των ίσκιων. 
Οι δυο θεοί του Κάτω Κόσμου με τα σύμβολά τους, ο Πλούτωνας με το σκήπτρο  και η Περσεφόνη με τα στάχυα, παρακολουθούν το μαρτύριο του Σισύφου - μελανόμορφο αγγείο 510-500 π.Χ. - Μόναχο

Στη μεταθανάτια ζωή ο Σίσυφος καταδικάστηκε   να ανεβάζει ένα πελώριο βράχο σε ένα απότομο ύψωμα με σκοπό να τον ρίξει από την άλλη πλευρά. Κάθε φορά όμως που πλησίαζε τον στόχο του, ένα σπρώξιμο ακόμα ήθελε,  ο βράχος κατρακυλούσε προς τα πίσω με βουή, σηκώνοντας σύννεφα σκόνης,  και το μαρτύριο ξεκινούσε από την αρχή. Έτσι, ο Σίσυφος κατέληξε σύμβολο του μάταιου αγώνα. Αυτή ήταν η τιμωρία του πονηρού βασιλιά, επειδή ανακατεύτηκε στις ερωτικές υποθέσεις του πατέρα των θεών και των ανθρώπων. Ίσως όμως και με αυτό τον τρόπο ο Πλούτωνας, τον κρατά συνεχώς απασχολημένο για να μη μηχανευτεί ένα νέο τρόπο για να αποδράσει.... 

Πηγές: 
  • Μύθοι και θρύλοι της Αρχαίας Ελλάδας: Ν.Α. Κουν
  • Site: hellasmythology/sisyphus
  • www.mixanitouxronou.gr