Τάνταλος

Στη Λυδία, κοντά στο βουνό Σίπυλο, ήταν μια πλούσια πολιτεία που είχε το όνομα του βουνού.  Ηγεμόνας ήταν ο γιος του Δία και της Ωκεανίδας Πλουτώς, ο Τάνταλος , ο αγαπημένος των θεών, που του χαν δώσει απ’ όλα με αφθονία. Τα τεράστια κοιτάσματα χρυσού που βρίσκονταν στο βουνό Σίπυλο, του φέρνανε αμύθητα πλούτη. Κανένας δεν είχε τόσο καρπερά χωράφια, κανένας δε μάζευε τόσο πλούσιες σοδιές, όσες μάζευε αυτός από τα περιβόλια του και  τ’ αμπέλια του. Στα λιβάδια του Τάνταλου έβοσκαν αμέτρητα κοπάδια από ψιλόμαλλα πρόβατα, γελάδια, βόδια στριφτοκέρατα και άλογα, γοργά σαν τον άνεμο.  Ο Τάνταλος είχε περίσσια απ’ όλα τα αγαθά της γης και θα ζούσε, ως τα βαθειά γεράματα, ευτυχισμένος, αν η μεγάλη του αλαζονεία και οι ανομίες που ‘κανε δεν φέρνανε το χαμό του.

Παντρεύτηκε δύο φορές και έκανε αρκετά παιδιά. Η κόρη του Νιόβη προσέβαλε τους θεούς όταν ισχυρίστηκε ότι τα δικά της παιδιά ήταν πιο όμορφα και άξια από εκείνα των θεών. Για να την τιμωρήσουν η Λητώ, ο Απόλλων και Άρτεμις σκότωσαν τα παιδιά της και μεταμόρφωσαν τη Νιόβη σε πέτρα επάνω στο Σίπυλο όρος.

Η Νιόβη θρηνεί για τα παιδιά της - ηο βράχος με μορφή γυναίκας στο βουνό Σίπυλο - ΒΑ της Σμύρνης (φωτ.www.mixanitouxronou.gr)

 Οι θεοί του φέρονταν σαν σε ίσο τους. Συχνά κατέβαιναν από τον Όλυμπο στα παλάτια του και τρωγοπίνανε και γλεντάγανε μαζί του. Αλλά και εκείνοι τον καλούσαν στον Όλυμπο και έπαιρνε μέρος στα συμβούλια των θεών,  τρωγόπινε μαζί τους στο παλάτι του βροντορίχτη Δία, του πατέρα του. ‘Όμως τα μυαλά του πήραν αέρα από την τόση ευτυχία και άρχισε να πιστεύει ότι είναι ίσος ακόμη και με τον Δία. Πολλές φορές όταν έφευγε από τον Όλυμπο έπαιρνε μαζί του αμβροσία και νέκταρ, που ‘ταν η τροφή των θεών, και κερνούσε τους θνητούς φίλους του  στα γλέντα που έκανε στο παλάτι του. Ο Τάναταλος φανέρωνε στους ανθρώπους ακόμα και αυτά που αποφασίζανε οι θεοί στο φωτεινό Όλυμπο για την τύχη του κόσμου. Δεν κράταγε τα μυστικά που του εμπιστευόταν ο πατέρας του Δίας. 

Κάποτε σε ένα συμπόσιο ο τρανός γιος του Κρόνου Δίας είπε στον Τάνταλο:  

-   -Γιε μου, ζήτα μου ό,τι θες και θα στο δώσω. Μου είσαι πολύ αγαπητός, γι’ αυτό θέλω και να σου κάνω ό,τι κι αν ποθήσεις.

Ο Τάναταλος ξεχνώντας πως είναι θνητός απάντησε στον πατέρα του, τον παντοδύναμο Δία:

-    -  Δεν έχω ανάγκη από τις ελεημοσύνες σου. Τίποτα δε μου λείπει. Η τύχη που μου ‘ταξαν οι μοίρες είναι πιο ωραία ακόμη και από των θεών.

Ο Δίας δεν αποκρίθηκε στον γιο του, σούφρωσε τα φρύδια του και συγκράτησε την οργή του. 

Στην Κρήτη,  όπου γεννήθηκε ο Δίας, μέσα στη σπηλιά  υπήρχε ένα χρυσό σκυλί για να τον φυλάει, όταν ήταν μωρό. Σαν μεγάλωσε ο Δίας και πήρε την εξουσία του κόσμου από τον Κρόνο, άφησε το σκύλο να φυλάει το ναό. Όμως ο βασιλιάς της Εφέσου Πανδάρεος λιμπίστηκε το χρυσό σκυλί, πήγε κρυφά  και το πήρε στο καράβι του. Του ήταν πολύ δύσκολο να κρύψει το ζώο γι αυτό αποφάσισε να το δώσει στον Τάνταλο. Αυτός το έκρυψε από τους θεούς. Ο παντογνώστης Δίας θύμωσε και έστειλε το γιο του Ερμή να πάει να το πάρει. Πράγματι ο Ερμής πήγε και ζήτησε από τον Τάνταλο το χρυσό σκυλί αλλά αυτός αρνήθηκε ότι το έχει. Μάλιστα ορκίστηκε για να του δείξει ότι λέει την αλήθεια. Αυτή του η  προσβολή εξόργισε  τον πατέρα του αλλά και αυτή την φορά δεν τον τιμώρησε. 

Κάποια μέρα που οι θεοί είχαν μαζευτεί στο παλάτι του για να φάνε και να πιούνε ο Τάνταλος θέλησε να τους δοκιμάσει, να δει αν είναι αλήθεια ότι οι θεοί τα ξέρουν όλα. Τοίμασε για τους θεούς ένα φρικτό δείπνο. Σκότωσε τον ίδιο του τον γιο, τον Πέλοπα, τον μαγείρεψε σε ένα καζάνι και σέρβιρε τη σάρκα του στο φαγητό, για να δει αν οι θεοί θα το καταλάβαιναν. Οι θεοί που αντιλήφθηκαν αυτό που είχε συμβεί αρνήθηκαν θα φάνε. Η θεά Δήμητρα όμως ήταν απορροφημένη με το πένθος της για την κόρη της, την Περσεφόνη, επειδή είχε απαχθεί στον Κάτω Κόσμο. Η Δήμητρα χωρίς να το καταλάβει έφαγε τον ώμο του Πέλοπα. Οι θεοί πήραν το φριχτό φαγητό, έβαλαν σε ένα καζάνι τα κόκκαλα και το κρέας κι ανάψανε φωτιά γερή. Και ο Ερμής με ξόρκια ξανάφερε το παιδί  στη ζωή. Και βγήκε πιο ωραίο από πρώτα, μόνον ο ώμος του , που χε φαγωθεί από τη θεά Δήμητρα του ‘λειπε. Ο θεός Ήφαιστος ώμος του ‘φτιαξε παρευτύς, όπως του πρόσταξε ο Δίας, έναν ώμο από ελεφαντόδοντο για να αντικαταστήσουν εκείνον που είχε φαγωθεί. Από τότε όλοι οι απόγονοι του Πέλοπα έχουν στο δεξιό ώμο μιαν άσπρη λαμπερή κηλίδα.

 

Η πράξη αυτή του Τάνταλου έκανε να ξεχειλίσει το ποτήρι της υπομονής του Δία και τον έριξε στο ζοφερό βασίλειο το Πλούτωνα και τον καταδίκασε σε μια φοβερή τιμωρία :  να στέκεται μέσα σε μια λίμνη με καθαρό νερό μέχρι το πηγούνι, αλλά όποτε ήθελε να σκύψει για να πιει νερό, η στάθμη της λίμνης κατέβαινε πολύ χαμηλά, κι έτσι δεν μπορούσε να το φτάσει. Επάνω από τη λίμνη κρέμονταν κλαδιά φορτωμένα με πεντανόστιμα λαχταριστά φρούτα ζουμερά σύκα, ροδοκόκκινα μήλα, ρόιδα, αχλάδια, ελιές και βαριά τσαμπιά από σταφύλια. Όποτε ο Τάνταλος προσπαθούσε να τα πιάσει, ο άνεμος τα σήκωνε ψηλότερα, χωρίς να μπορεί να τα αγγίξει.

Το μαρτύριο του Ταντάλου

 Δεν το βασανίζουν μονάχα η πείνα και η δίψα τον Τάνταλο, μα κι ένας ατέλειωτος τρόμος του σφίγγει την καρδιά. Πάνω από το κεφάλι του στέκει γερτός ένας βράχοςπου μόλις κρατιέται, έτοιμος κάθε στιγμή να πέσει και να τον τσακίσει κάτω από το βάρος του.

Η μοίρα του Ταντάλου έγινε παράδειγμα σε όσους έμπαιναν στον πειρασμό να ενοχλήσουν τους θεούς. Στην Οδύσσεια, όταν ο Οδυσσέας επισκέφτηκε τον κόσμο των νεκρών, είδε το μαρτύριο του Ταντάλου.

Ο Τάνταλος και ο ατέλειωτος φόβος του για την πτώση του βράχου

 Πηγές: 
Μύθοι και θρύλοι της Αρχαίας Ελλάδας: Ν. Α. Κουν