Τα Μικρά Ελευσίνια - Μυστήρια της Άγρας

Ορισμένοι μελετητές υποστηρίζουν ότι, τα Μικρά μυστήρια ιδρύθηκαν με στόχο την μύηση του Ηρακλή, ο οποίος εξέφρασε την επιθυμία να συμμετάσχει στις τελετουργίες προς τιμή της Θεάς. Ο βασικός σκοπός των μικρών Ελευσίνιων ήταν η προετοιμασία των μυστών για τα μεγάλα μυστήρια.

Σύμφωνα με την μυθική αιτιολόγηση της ,η γιορτή θεσπίστηκε προκειμένου να μυηθεί ο Ηρακλής πού δεν είχε δικαίωμα ως μη αθηναίος. Από αυτό φαίνεται ότι αρχικά τα Μυστήρια απευθυνόταν αποκλειστικά στους πολίτες της πόλεως- κράτους των Αθηνών. 

Δυστυχώς, σήμερα διαθέτουμε πολύ ελάχιστες μαρτυρίες για τα όσα γίνονταν σε αυτά τα μυστήρια. Πιθανολογείτε, ότι περιελάμβαναν και αυτά, όπως και τα Μεγάλα Ελευσίνια, την παράσταση λειτουργικού δράματος, το οποίο αναφερόταν στον μύθο της γέννησης, του θανάτου και της δεύτερης γέννησης του Θεού Διόνυσου και πιθανόν (η σύνδεση με τα μεγάλα μυστήρια να γινόταν με) την παράσταση της ενώσεως του Διόνυσου με την Κόρη.

Από τα λίγα στοιχεία που διαθέτουμε, γνωρίζουμε ότι, οι υποψήφιοι μύστες διδάσκονταν πρώτα από τον ιεροφάντη και κατόπιν από τους μυσταγωγούς, οι οποίοι κατάγονταν από τις οικογένειες των Ευμολπίδων και των Κηρύκων. Είναι γνωστό επίσης ότι, γίνονταν σε αυτά καθαρτήριες τελετές με πλύσιμο των μυστών στον Ιλισό.
Οι μυούμενοι  έπρεπε: 1ον να θυσιάσουν έναν "δέλφικα" - μικρό χοίρο, προς τιμή των ελευσινίων θεών
2ον: να καθαριστούν - γίνονταν οι "καθαρμοί" - στα ύδατα του Ιλισσού υπό την επίβλεψη του Υδρανού 
3ον γονάτιζαν  στο δέρμα του θυσιασθέντος ζώου ενώπιον του  δαδούχων ιερέα.   
4ον: στη συνέχεια έδιναν όρκο τηρήσεως των ελευσινίων απορρήτων  ενώπιον του Ευμολπίδου Ιεροφάντη της θεάς Δήμητρας. 
5ον: Αφού έδιναν τον όρκο ο Ιεροφάντης εδίδασκε τις πρώτες αναγκαίες γνώσεις για τη συμμετοχή στα Μεγάλα Μυστήρια.   

Το διάστημα που μεσολαβούσε από τα εν Άγραις Μυστήρια μέχρι τα Μεγάλα Μυστήρια ήταν ένα διάστημα κατά το οποίο η διδασκαλία του Ιεροφάντη πνευματικό κτήμα του μύστη, ώστε να είναι έτοιμος για το τελικό στάδιο της μύησης, την εποπτεία.